Το επίτευγμα ανοίγει το δρόμο σε μια νέα γενιά νευρο-προσθετικών συσκευών που θα ελέγχονται από τον εγκέφαλο και μελλοντικά μπορεί να δώσουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα στους ανθρώπους να «βλέπουν» στο υπέρυθρο φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βραζιλιανικής καταγωγής καθηγητή νευροβιολογίας Μιγκέλ Νικολέλις του πανεπιστημίου Ντιούκ της Β. Καρολίνα, έκαναν τη σχετική επιστημονική ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης στη Βοστόνη, καθώς και ανάλογη δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», σύμφωνα με τις βρετανικές «Ιντιπέντεντ» και «Τέλεγκραφ». Ο Νικολέλις βρίσκεται εδώ και χρόνια στην πρωτοπορία διεθνώς στον τομέα της δημιουργίας διεπαφών μεταξύ εγκεφάλου- μηχανών.
Οι επιστήμονες προσάρμοσαν στο κεφάλι των πειραματόζωων υπέρυθρους αισθητήρες, οι οποίοι μέσω μικροσκοπικών ηλεκτροδίων συνδέθηκαν με το τμήμα εκείνο του εγκεφάλου τους που επεξεργάζεται τις πληροφορίες της αφής. Όταν τα ζώα δέχονταν υπέρυθρα σήματα, ο εγκέφαλός τους τα ερμήνευε ως απτικά ερεθίσματα.
Μέσα σε ένα μήνα, οι αρουραίοι στο εργαστήριο είχαν μάθει να συσχετίζουν πλήρως τα σήματα του υπέρυθρου φωτός που λάμβανε ο εγκέφαλός τους, με μια αίσθηση ψευδο-αφής, χωρίς να εμπλέκεται καθόλου το δέρμα τους στην όλη διαδικασία. Δηλαδή, ενώ τα ζώα δεν έβλεπαν το υπέρυθρο φως, το αντιλαμβάνονταν ως ερέθισμα αφής, γι' αυτό και έξυναν το τρίχωμά τους σαν να αισθάνονταν ότι άγγιζαν το αόρατο υπέρυθρο φως. Η νέα αυτή αισθητηριακή δυνατότητα θυμίζει το σπάνιο φαινόμενο της «συναισθησίας» που έχουν μερικοί άνθρωποι, αντιλαμβανόμενοι μια αίσθηση με διαφορετικό αισθητήριο όργανο (π.χ. «βλέπουν» τη μουσική ή «μυρίζουν» τα χρώματα).
Όπως είπε ο Νικολέλις, τα πειράματα αυτά -που επαναλήφθηκαν με επιτυχία και με μια μαϊμού- έδειξαν πως ένα αισθητηριακό ερέθισμα (υπέρυθρο οπτικό) ήταν δυνατό να επεξεργαστεί σε μια περιοχή του εγκεφάλου που έχει εξελιχτεί για διαφορετική αίσθηση (αφή) και μάλιστα χωρίς παρενέργειες, αφού η κανονική αίσθηση αφής των ζώων δεν διαταράχθηκε από το εμφύτευμα.
Εκπληκτικές δυνατότητες για το μέλλον
Αυτό, κατά τους επιστήμονες, σημαίνει πως θεωρητικά στο μέλλον κάποιος τυφλός άνθρωπος με κατεστραμμένο οπτικό εγκεφαλικό φλοιό θα μπορούσε να δει ξανά μέσω ενός ηλεκτρονικού ματιού, το οποίο θα λάμβανε οπτικά σήματα και θα τα επεξεργαζόταν σε άλλη εγκεφαλική περιοχή (για την αφή). Ο Νικολέλις τόνισε πως «αυτό που κάναμε, δείχνει πως ο ενήλικος εγκέφαλος μπορεί να αποκτήσει νέες ικανότητες, που ποτέ πριν δεν έχουν βιωθεί από ένα ζώο».
Όπως ανέφερε, εκτός από το υπέρυθρο φως, μια ανάλογη «συναισθησία» θα μπορούσε πιθανώς να συμβεί με τους υπέρηχους, τα ραδιοκύματα, τα μαγνητικά πεδία κ.α. Κάτι τέτοιο, αν γινόταν πραγματικότητα χάρη στα κατάλληλα ηλεκτρονικά εμφυτεύματα, θα διεύρυνε εντυπωσιακά τις αισθητήριες δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου, με συνέπεια οι άνθρωποι να μπορούν να αντιλαμβάνονται στη φύση πράγματα για τα οποία δεν έχουν προικιστεί από τη βιολογική εξέλιξη με τα κατάλληλα αισθητήρια όργανα.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Νικολέλις, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, ανακοίνωσε ότι η ερευνητική ομάδα του πέτυχε την πρώτη διεπαφή «από εγκέφαλο σε εγκέφαλο», μεταδίδοντας για πρώτη φορά απευθείας εγκεφαλικά σήματα από ένα ζώο σε ένα άλλο ζώο. Όπως είπε, «είναι μια διεπαφή που κανείς δεν είχε ονειρευτεί ποτέ πως θα ήταν δυνατή».
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα περιμένει με πολύ ενδιαφέρον τη σχετική επιστημονική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature" τον επόμενο μήνα. Είναι πιθανό ότι ανοίγει πλέον ο δρόμος για ηλεκτρονικά εμφυτεύματα, που θα επιτρέπουν στους εγκεφάλους των ανθρώπων κάποτε να επικοινωνούν απευθείας, κάτι που μόνο η επιστημονική φαντασία είχε ως τώρα διανοηθεί. Αν αυτό όντως καταστεί εφικτό, θα πρόκειται για μια εκπληκτική επανάσταση στην ανθρώπινη ζωή.
